Cikli hormonal
Cikli hormonal nuk është i vetmi cikël me të cilin përballemi. Ritmi i jetës sonë të përditshme përcaktohet kryesisht nga ritmi cirkadian, si për burrat ashtu edhe për gratë. Ky cikël zgjat 1 ditë (24 orë). Cikli cirkadian quhet gjithashtu ora jonë biologjike. Gratë gjithashtu përballen me ritmin infradian: ciklin menstrual. I gjithë ky cikël zgjat 28 ditë dhe rregullohet nga hormonet tuaja.
Fazat e ndryshme të ciklit
Cikli juaj hormonal është një proces kompleks që përbëhet nga faza të ndryshme. Një cikël i rregullt zgjat mesatarisht 28 ditë, por mund të variojë nga 21 deri në 35 ditë. Pavarësisht sa ditë zgjat cikli juaj, një cikël normal përbëhet nga 2 faza: faza folikulare dhe faza luteale.
Fazat e ciklit menstrual
- Faza folikulare: nga momenti kur fillojnë periodat tuaja deri në ovulim
- Faza luteale: nga ovulimi deri në fillimin e periodave
Këto faza rregullohen nga disa hormone, duke përfshirë:
- FSH – hormoni që stimulon folikulat
- LH – hormoni luteinizues
- Estrogjeni
- Progesteroni
4 Stinët e Ciklit Menstrual
Në çdo cikël, një vezë piqet dhe ndodh ovulimi. Pas kësaj, mund të ndodhë implantimi në mitër ose lirimi i vezës gjatë menstruacioneve. Gjatë çdo cikli, trupi juaj kalon nëpër 4 faza të ndryshme. Në secilën fazë, nivelet e hormoneve ndryshojnë, duke bërë që të ndiheni ndryshe. Këto faza mund t’i krahasojmë me stinët:
- Dimri – menstruacionet: kjo është periudha kur keni periodat.
- Pranvera – para ovulimit: nga fundi i periodave deri në ovulimin e ardhshëm.
- Vera – ovulimi: ditët kur jeni pjellore.
- Vjeshta – para menstruacionit: ditët para se të fillojnë periodat. Pas vjeshtës, cikli fillon përsëri dhe menstruacionet vijojnë: dimri.
Dimri, ose menstruacionet, zgjasin 3-7 ditë. Ndërsa pranvera zakonisht zgjat 7-10 ditë. Këto 2 stinë përbëjnë gjysmën e parë të ciklit tuaj (të njohur si faza folikulare). Vera, e cila ndodh në mes të ciklit dhe i referohet ditëve pjellore rreth ovulimit, zgjat rreth 4 ditë. Vjeshta zgjat 10-14 ditë, dhe përfaqëson gjysmën e dytë ose fazën luteale të ciklit tuaj. Pas vjeshtës, cikli fillon sërish dhe vijojnë menstruacionet: dimri.
Menstruacionet (Dimri)
Faza menstruale është faza e parë e ciklit dhe fillon në ditën e parë të periodave tuaja. Gjatë kësaj faze, trupi juaj largon vezën e pafertilizuar dhe shtresën e mitrës, e cila ishte ndërtuar gjatë ciklit të mëparshëm. Një vajzë zakonisht ka menstruacionet e para midis moshës 11 dhe 16 vjeç. Mesatarisht, menstruacionet zgjasin rreth 3 deri në 7 ditë. Dita e dytë është zakonisht dita me humbjen më të madhe të gjakut. Mesatarisht, humbisni rreth 25 deri në 40 ml gjak për çdo cikël. Gjatë menstruacioneve, nivelet e hormoneve estrogjen dhe progesteron bien, duke arritur nivelet më të ulëta në ditët rreth fillimit të menstruacioneve.
Çfarë vëreni gjatë menstruacioneve (dimrit)?
Gjatë fazës së dimrit, do të përjetoni simptoma të ndryshme. Për shembull, gjatë menstruacioneve mund të ndjeni dhimbje barku dhe ngërçe, që shkaktohen nga tkurrjet e mitrës për të larguar shtresën e saj. Simptoma të tjera të zakonshme përfshijnë:
- Dhimbje koke
- Lodhje
- Ndryshime të humorit
Këshilla për menstruacionet (dimrin)
- Bëni kohë për veten gjatë periodave tuaja. Ngadalësoni ritmin dhe merrni kohë për një banjë të ngrohtë ose për të lexuar një libër.
- Një shishe uji të ngrohtë ose një banjë e ngrohtë mund të ndihmojnë në lehtësimin e ngërçeve menstruale dhe tensionit muskulor.
- Është gjithashtu e këndshme të pini çajra bimorë të ngrohtë dhe relaksues, të formuluar posaçërisht për menstruacionet.
- Shumë gra kanë nevojë të jenë më shumë vetëm gjatë kësaj faze. Bëni kohë për këtë nevojë.
Para-ovulimi (Pranvera)
Pas përfundimit të periodave, është koha të kaloni në anën e ndritshme të ciklit tuaj. Pranvera është një kohë e rëndësishme në fazën folikulare, pasi është periudha që përgatit trupin për ovulim. Kjo fazë zakonisht zgjat rreth 7-10 ditë, por mund të ndryshojë nga një grua tek tjetra. Nivelet e estrogjenit vazhdojnë të rriten gjatë kësaj periudhe pranverore, duke bërë që shtresa e mitrës të trashet dhe trupi juaj të përgatitet për ovulimin.
Çfarë vëreni gjatë fazës së para-ovulimit (pranvera)?
Rritja e nivelit të hormonit estrogjen ju bën të ndiheni më energjike, të rrezatoni dhe të keni dëshirë të dilni. Gjatë fazës së para-ovulimit, mund të përjetoni edhe një tërheqje seksuale më të shtuar. Kjo ndodh për shkak të niveleve të rritura të estrogjenit dhe testosteronit në trupin tuaj. Jo rastësisht, sepse faza juaj pjellore po afron.
Këshilla për fazën e para-ovulimit (pranvera)
Kjo është faza e ciklit tuaj hormonal kur dëshironi të planifikoni aktivitete shoqërore. Po ashtu, gjatë kësaj periudhe mund të përqendroheni më mirë dhe të ndiheni të sigurta dhe të qëndrueshme. Ky është momenti ideal për të nisur plane të reja ose për të kryer aktivitete që i keni shtyrë prej një kohe të caktuar.
Ovulimi (Vera)
Faza e ovulimit të ciklit tuaj njihet edhe si vera. Gjatë kësaj faze ndodhin shumë ndryshime me hormonet tuaja:
- Sasia e hormonit stimulues të folikulit (FSH) rritet.
- Hormoni estrogjen arrin kulmin dhe ndihmon në trashjen e shtresës së mitrës, në mënyrë që një vezë e fekonduar të mund të implantohet.
- Rritja e estrogjenit shkakton gjithashtu një shpërthim të fuqishëm të hormonit LH. Menjëherë pas këtij shpërthimi ndodh ovulimi.
- Niveli juaj i testosteronit gjithashtu rritet. Testosteroni ju bën të keni më shumë dëshirë seksuale. Nuk është çudi që nivelet e testosteronit rriten pak para ovulimit.
Hormoni LH është hormoni që shkakton ovulimin. Një test ovulimi tregon kur kulmi i LH është i pranishëm. Normalisht, ovuloni brenda 24 deri në 48 orë pas fillimit të shpërthimit të LH. Ky është momenti kur jeni më pjellore.
Çfarë vëreni gjatë fazës së ovulimit (vera)?
Rreth ovulimit, ndiheni e fortë, fleksibile dhe e gatshme për të përballuar botën. Gjatë kësaj faze, hormonet tuaja bëjnë gjithçka për të rritur dëshirën seksuale, sepse kjo është periudha kur jeni pjellore. Ato sigurohen që të ndiheni mirë me veten, të dukeni mirë dhe të ndiheni aventureske.
Disa ditë para ovulimit, mund të vini re që keni një shkarkesë vaginale më të qartë, me shkëlqim dhe elastike. Disa gra ndiejnë ovulimin, që ndihet si një shpim apo therje në pjesën e poshtme të barkut. Gjithashtu, mund të përjetoni dhimbje gjoksi dhe një ndjenjë fryrjeje.
Këshilla për fazën e ovulimit (vera)
Kjo është periudha juaj pjellore e ciklit. Jeni më pjellore në dy ose tre ditët para ovulimit. Një qelizë veze jeton vetëm për 24 orë, ndërsa spermatozoidet mund të mbijetojnë disa ditë në trupin tuaj, duke pritur që veza të shpërthejë gjatë ovulimit. Me pak fjalë: a dëshironi të mbeteni shtatzënë? Atëherë, kryeni marrdhënie para ovulimit.
Para-Menstruacioni (Vjeshta)
Pas ovulimit, fillon faza para-menstruale: vjeshta e ciklit. Kjo fazë quhet gjithashtu java e PMS (sindroma para-menstruale). Kjo është periudha midis ovulimit dhe menstruacionit dhe zakonisht është periudha më e gjatë e ciklit tuaj. Gjatë kësaj kohe, trupi juaj “heton” nëse veza është fekonduar ose jo.
Pas ovulimit, veza udhëton nëpërmjet tubave të fallopit drejt mitrës. Gjatë këtij udhëtimi, veza mund të fekondohet nga një spermatozoid. Nëse ndodh fekondimi, veza e fekonduar implantohet në murin e mitrës. Hormoni progesteron, që prodhohet nga korpusi luteum (mbetjet e vezës që shpërtheu), mbështet implantimin e mundshëm dhe ndihmon në mirëmbajtjen e shtresës së mitrës. Nëse veza nuk fekondohet, korpusi luteum shpërbëhet. Kjo shkakton rënie të nivelit të hormonit progesteron, duke shkaktuar që shtresa e mitrës të shkëputet dhe të fillojë një menstruacion tjetër. Kjo gjithashtu shënon fillimin e ciklit të ardhshëm.
Çfarë vëreni gjatë fazës para-menstruale (vjeshta)?
Mund të vazhdoni të ndiheni mirë gjatë ditëve të para të fazës së vjeshtës, por shpesh mund të vëreni ndryshime mjaft shpejt. Për shembull, nëse jeni të ndjeshme ndaj rënies së parë të estrogjenit pas ovulimit, mund të ndiheni më nervoze, e acaruar apo e trishtuar. Më pas, niveli i estrogjenit rritet pak dhe mund të ndiheni më mirë deri në momentin që ky hormon bie ndjeshëm përsëri.
Këshilla për fazën para-menstruale (vjeshta)
Gjatë kësaj faze para-menstruale, përpiquni të thoni “jo” më shpesh dhe të çlironi kohë në axhendën tuaj. Do të ndiheni pak më e ngadalësuar gjatë kësaj periudhe dhe mund të ndiheni më pak energjike. Gjithashtu, kjo është periudha e muajit kur ndjeni se doni të konsumoni më së shumti ushqime jo të shëndetshme.
Ekzistojnë gjithashtu suplemente ushqimore që ndihmojnë për të lehtësuar sikletet përreth menstruacionit dhe për të ruajtur një balancë hormonale të shëndetshme. Së fundi, kujdesuni për veten dhe merrni kohë për të pushuar.